Complexe scheidingen

Het aantal complexe scheidingen in Nederland neemt nog steeds toe. Volgens de meest recente cijfers ontaarden ongeveer 3000 scheidingen per jaar in een zogenaamde vechtscheiding. Kinderen kunnen door zo’n complexe scheiding behoorlijk in de knel raken. Het komt dan ook steeds vaker voor dat jeugdhulp bij een gezin betrokken raakt.

Complexe scheidingen worden door professionals over het algemeen beleefd als arbeidsintensief en emotioneel belastend, omdat:

• Er vaak veel tijd moet worden besteed aan bemiddeling tussen ouders, aan juridische procedures en aan het lezen en beantwoorden van de onderlinge correspondentie tussen ouders;
• Ouders voortdurend een beroep doen op de professional om stelling te nemen en partij te kiezen voor de ene en tegen de andere ouder;
• De focus van de begeleiding te vaak gericht blijft op de strijd tussen de ex-partners.

Dit leidt vaak tot handelingsverlegenheid bij de professional.

Als het lang duurt voordat enige verandering tussen ouders op gang komt, gaat dit bovendien ten koste van de ontwikkeling van het kind. Dit vraagt van de betrokken professional bij de start van de begeleiding om het belang van het kind duidelijk centraal neer te zetten, de doelen kindgericht te formuleren, en een termijn voor verandering vast te stellen. Als dit niet door ouders wordt nagekomen, zal de professional zich robuust moeten opstellen, de ondergrens van de veiligheid moeten bepalen, en tegelijkertijd zicht moeten blijven houden op de veiligheid van het kind.

Jeugdzorg Nederland heeft de methodiek ‘Complexe Scheidingen’ ontwikkeld (2014), en inmiddels ook doorontwikkeld (2020). Deze aanpak heeft als doel om handreikingen te bieden aan professionals in de (proces)begeleiding van gezinnen waarin sprake is van een scheiding. Zodat de kinderen weer de aandacht krijgen van hun ouders en zij zich veilig en zonder belemmering kunnen ontwikkelen. 

De aanpak complexe scheidingen gaat uit van het basisprincipe dat het kind één papa en één mama heeft en dat ouders om die reden, ook in complexe scheidingssituaties, gezamenlijk opvoedverantwoordelijk zijn. Kinderen in een scheidingssituatie horen zich loyaal te mogen voelen naar hun beide ouders, horen van beide ouders evenveel te mogen houden en horen voldoende (emotionele) veiligheid te ontvangen om zich zo optimaal mogelijk te ontwikkelen.

De aanpak complexe scheidingen bereikt deze doelen door: 

• Ouders (gezamenlijk) informatie te geven over wat een scheiding voor kinderen betekent;
• Zich te positioneren op het belang en de rechten van het scheidingskind;
• Ouders (gezamenlijk) aan te spreken op hun verantwoordelijkheid van samen opvoeder zijn;
• Hulp te bieden aan het kind van ouders in een complexe scheidingssituatie;
• Transparante communicatie met alle betrokkenen;
• Effectievere samenwerking tussen (hulpverlenende) partijen.

De focus in deze aanpak ligt niet op het oplossen van de strijd, maar om vanuit de behoeftes en emotionele veiligheid van kinderen te komen tot het vormgeven van (gezamenlijk) ouderschap en een snellere afronding van hulpverlening en betrokkenheid van organisaties.